Selo Pavlica nalazi se na padinama Kopaonika, tamo gde se od davnina kopala ruda, a u srednjem veku pripadalo je Brveničkoj župi, koja je bila jedan od najznačajnijih trgovačkih i rudarskih centara srpske države. Dubrovčani i Kotorani još u trinaestom veku imali su ovde svoja ‘’pretstavništva’’. Peraunik (Brvenik) i Palavica (Pavlica) važili su u to vreme za značajna mesta potkopaoničke oblasti.

Manastir Gradac leži na uzdignutoj zaravni iznad Gradačke reke, na obodu šumovitih padina Golije i Kopaonika. Udaljen je 21 km severozapadno od Raške i 12,5 km zapadno od Brvenika i Ibarskog puta. Tačna godina gradnje manastira nije poznata. Smatra se da je završen u poslednjoj četvrtini 13. veka. Zadužbina je Jelene Anžujske. Građen je u tradiciji raške škole.

Kao zadužbina kralja Uroša I (1242-1276) Sopoćani su nastali najverovatnije između 1263. i 1268. godine. Od nekada većeg manastirskog kompleksa koji je sačinjavalo više građevina (trpezarija, konaci i sl.) do danas je očuvana crkva sv. Trojice, čiji je sadašnji izgled plod delimične obnove iz vremena 1926-1929. godine.

Put do manastira Studenice vodi kroz Ibarsku "Dolinu vekova" u kojoj je nekada bilo jezgro srednjovekovne srpske države Raške. Veliki župan Stefan Nemanja (1171-1196), utemeljivač pomenute nezavisne države Raške i rodonačelnik moćne dinastije Nemanjića (1169-1196), podigao je Bogorodičinu crkvu, svoju zadužbinu, pre više od osam vekova.

Za razliku od većine naših manastira koji su građeni u teško pristupačnim predelima, Žiča se nalazi u plodnoj ravnici, na samo 6km od Kraljeva prema Mataruškoj Banji. Zadužbina je kralja Stefana Prvovenčanog (1195 – 1223) i jedna je od najvećih svetinja srpskog naroda. Gradnja glavne manastirske crkve Sv. vaznesenja započeta je oko 1206. godine, a završena pre 1217.g., kada je njen ktitor dobio kraljevsku krunu iz Rima.

Dva kilometra udaljena od puta Raska - Novi Pazar, na jednom uzvišenju koje dominira okolinom, stoji Petrova crkva. Izuzetno značajna za proučavanje istorije sakralne arhitekture, ova građevina predstavlja jedinstveni objekat po svom arhitektonskom sklopu. Kao najstariji spomenik srpske crkvene arhitekture, u svom građevinskom organizmu sadrži ostatke i svedočanstva mnogih epoha.

Srednjovekovni grad na na ušću reke Brvenice u Ibar, 10 km severno od Raške prema Kraljevu. Brvenik je 1363.godine knez Vojislav Vojinović zamenio sa čelnikom Musom za Zvečan i grad se od tada nalazi u posedu Lazarevog zeta i njegovih potomaka tzv. Musića. Sagrađen na visokom kupastom brdu, Brvenik je bio tipičan župski grad istoimene župe. Ovom župom vladao je čelnik Musa, zet kneza Lazara, a kasnije su ga nasledili Musini sinovi Stefan i Lazara.

Stari župski grad Koznik leži na izvanredno slikovitoj kupastoj planini iznad plodne doline reke Rasine, 8 km zapadno od Aleksandrovca. Grad se vezuje za ime velikog čelnika Radiča Postupovića koji se u istoriji pominje u vreme despota Stevana, izmedu 1413. i 1435. godine. Podignut na mestu gde je verovatno već i u antičko doba postojalo utvrđenje. Koznik ima dominantni položaj nad celim predelom, koji se i danas naziva Rasinom.

Srednjovekovni grad Maglič nalazi se na desnoj obali Ibra, oko 16 km južno od Kraljeva. Postavljen je na uskom platou stenovitog grebena koji dominira čitavom okolinom. Ubraja se u najlepše spomenike srpske srednjovekovne vojne arhitekture. Maglič je verovatno podignut u 13. veku. Između 1324. i 1337. godine arhiepiskop Danilo II obnovio je bedeme, crkvu Sv. Đorđa i palatu čije ruševine su se sačuvale do današnjih dana.

Srednjovekovni grad Ras nalai se 11 km zapadno od Novog Pazara na brdu zvanom Gradina. Pretpostavlja se da je osnovan u vreme vladavine Jovana II Komnina (1118-1143.). U kompleksu starog Rasa su tri arheološka lokaliteta: utvrđenje na Gradini, pećina sa manastirom Sv. Arhanđela ispod utvrđenja i naselje Pazarište (Trgovište) sa urbanizovanom strukturom građevina.

Srednjovekovni grad Zvečan, sada u ruševinama, nalazi se u blizini ušća Sitnice u Ibar, kod Kosovske Mitrovice. Postavljen je na stenovitom kupastom brdu i dominira dolinom u kojoj su se ukrštali važni karavanski putevi. Nije poznato kada je izgrađen, a prvi put se pominje u vezi borbi na Kosovu Polju između 1091. i 1094. godine, koje je predvodio župan Vukan. Tada je bio pod srpskom vlašću.

Na kupastom uzvišenju udaljenom oko 4 km zapadno od Novog Pazara nalazi se manastir Đurdjevi stupovi, koji ima izuzetno mesto u istoriji arhitekture XII veka. Manastir je osnovao Stefan Nemanja u vremenu odmah posle bitke kod Pantina 1168. godine. Prema podacima iz nedavno pronađenog natpisa, crkva sv. Djordja, kao glavni objekat manastira, sagradjena je 1170/1171. godine.