Manastir Gradac leži na uzdignutoj zaravni iznad Gradačke reke, na obodu šumovitih padina Golije. Udaljen je 21km severozapadno od Raške i 12,5km zapadno od Brvenika i Ibarskog puta. Tačna godina gradnje manastira nije poznata. Smatra se da je završen u poslednjoj četvrtini 13. veka. Zadužbina je Jelene Anžujske. Građena je u tradiciji raške škole.
Manastir je za vreme turske vladavine uglavnom bio bez monaha, a zatim i bez krovnog pokrivača na crkvi koji je odnet.
1910. je postavljen zaštitni krov na manastirsku crkvu, tokom
1963-1975. izvršena je potpuna rekonstrukcija glavne crkve, unutrašnjost
hrama je bila u velikoj meri sačuvana. Od 1982. je počela izgradnja
konaka i manastir je ponovo oživeo, tadašnji iguman bio je
shiarhimandrit Julijan Knežević (1918-2001). Manastir je ženski,
sadašnja igumanija je Efimija a duhovnik monaškog sestrinstva otac
Vitalije.
Za saobraćajni položaj manastira od prvenstvenog
značaja je Ibarska magistrala, odnosno put
Beograd-Kraljevo-Raška-Kosovska Mitrovica-Priština-Skoplje, od koga se kod Brvenika odvaja asfaltni put i vodi uz dolinu reke Brvenice do sela i manastira Gradac,
u dužini od oko 12,5 km. Kod Biljanovca se od Ibarske magistrale odvaja
regionalni put koji, preko Jošaničke Banje, jednim svojim krakom vodi
za Kopaonik (Suvo Rudište), a drugim za Aleksandrovac i Kruševac. Pored
manastira prolazi regionalni put Brvenik - Biser Voda. Ovaj put prema
zapadu vodi ka Ivanjici, dok se u Kruševici odvaja pravac prema Rudnom i
Studenici. Selo Gradac je, takođe, lokalnim putevima dobro povezano sa
susednim selima.
Manastir Gradac se nalazi u golijskoj turističkoj regiji, a u blizini je turističkog centra Kopaonik ( od Suvog Rudišta udaljen je oko 50 km). On predstavlja komplementarnu turističku vrednost planine Golije, a ujedno predstavlja i dopunu turističke ponude Kopaonika.
Blizina Kopaonika je značajna zbog toga što on u turističkoj sezoni
predstavlja značajno ishodište izletnika. Značajna je i blizina
Jošaničke Banje u odnosu na koju manastir Gradac predstavlja
komplementarnu turističku vrednost. Jošanička Banja je udaljena od
manastira oko 30 km. Za turistički položaj manastira Gradac od značaja
je i njegova pripadnost ibarskoj kulturno-turističkoj zoni, u kojoj se
osim njega nalaze i manastiri: Žiča, Studenica, Stara Pavlica, Nova
Pavlica i Banjska. Tu su još i tvrđave: Maglič, Brvenik i Zvečan. Na ovu
zonu se nastavlja kulturno-turistička zona doline Raške.
 |
